Skip to Main content

Cefnogi cynhwysiant cymdeithasol pobl hŷn a’u mynediad at ofal: crynodeb tystiolaeth newydd!

04 Awst 2025

Mae pawb yng Nghymru’n haeddu cael y cymorth sydd ei angen arnynt i heneiddio'n dda. Ond gall pobl hŷn wynebu gwahanol fathau o allgáu sy'n ei gwneud yn anodd cael mynediad at ofal a chadw mewn cyswllt.

Mae’r crynodeb tystiolaeth newydd yn edrych ar ddwy ffordd o wella mynediad at ofal i bobl hŷn:

  • cydweithio rhwng iechyd a gofal cymdeithasol
  • presgripsiynu cymdeithasol. 

Pam mae hyn yn bwysig

Mae Llywodraeth Cymru’n amcangyfrif y bydd un o bob pedwar o bobl yng Nghymru dros 65 oed erbyn 2038. 

Mae llawer o bobl hŷn yn wynebu rhwystrau fel: allgáu cymdeithasol, tlodi, anhawster cael mynediad at wasanaethau neu fylchau mewn gwasanaethau. 

Cydweithio rhwng iechyd a gofal cymdeithasol

Wrth i bobl heneiddio, maen nhw’n aml angen cymorth gan wasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol. 

Gall gweithio gyda'n gilydd yn effeithiol:

  • gwella ansawdd bywyd pobl
  • arwain at well canlyniadau iechyd
  • lleihau ymweliadau diangen i'r ysbyty
  • helpu pobl i aros gartref am gyfnod hirach.

Mae cydweithredu effeithiol yn gweithio orau pan: 

  • fydd arweinwyr yn ymrwymo
  • fydd cydbwysedd pŵer mewn unrhyw fentrau ar y cyd
  • fydd timau'n deall nodau a blaenoriaethau ei gilydd
  • fydd data’n cael ei rannu'n glir ac yn gyfrifol. 
Tri pherson yn cerdded gyda’i gilydd. Mae gan un ffram gerdded, a pherson arall ffon gerdded

Presgripsiynu cymdeithasol

Mae presgripsiynu cymdeithasol yn cysylltu pobl â chymorth sydd ar gael yn eu cymuned. 

Gall: 

  • helpu pobl hŷn i gael mynediad at wasanaethau
  • gwella iechyd a llesiant
  • lleihau ynysu cymdeithasol. 

Mae'n gwneud hyn trwy helpu pobl hŷn i wneud pethau fel: 

  • ymuno â grwpiau
  • gwneud ffrindiau
  • defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus
  • magu hyder. 

Mae'r crynodeb tystiolaeth hefyd yn cydnabod bod gan bresgripsiynu cymdeithasol ei gyfyngiadau. 

Nid yw'n disodli cyllid digonol a chefnogaeth arbenigol a gall hefyd fod yn llai effeithiol mewn ardaloedd sydd â llai o adnoddau cymunedol. 

Mwy o wybodaeth

Ewch i'r crynodeb tystiolaeth: Cefnogi cynhwysiant cymdeithasol pobl hŷn a’u mynediad at ofal.